Dag en nacht in Bediencentrale Maasbracht: ‘Het kan hier met 1 belletje van 0 naar 100 gaan’

06.30 uur: aflossen en opstarten

Op straat kan je een speld horen vallen. Maar achter de spiegelende ramen van het grote glazen gebouw van de Bediencentrale Maasbracht is het spitsuur. Tussen half 7 en 7 lost de dagdienst de nachtdienst af. Een groep van 20 mensen praat elkaar bij. Wat is er die nacht gebeurd? Zijn er nog actieve meldingen?

Elke dienst bedienen 5 tot 8 operators de stuwen, sluizen en bruggen van Sluis Belfeld tot aan de Sint Servaasbrug in Maastricht. Aan de andere kant van de centrale waken 2 tot 3 collega’s vanuit het Nautisch centrum over de Maas. Dit doen ze via pakweg 200 computerschermen, vaste en mobiele telefoons, de marifoon, de portofoon, piepers, diverse grote knoppen en joysticks. Deze geoliede machine draait 24/7 op volle toeren.

06.35 uur: ‘Nautisch centrum, met Mayella’

Mayella Pols is nog geen 5 minuten binnen voor haar vroege dienst in het nautisch centrum of haar telefoon gaat. ‘Nautisch centrum, met Mayella.’ De hele dag door blijven de meldingen binnenkomen: De RWS27 die van de ligplaats vertrekt. Aannemers die onderhoudswerkzaamheden uit gaan voeren. Een vraag over wat de waterstandenverwachting is. Een melding over een bever die bomen om knaagt. Mayella: ‘Je kan het zo gek niet bedenken, het komt hier binnen.’ Incidentmanagement, peilbeheer, Meldkamer water en Hoofdwaarschuwingspost voor de internationale Maascommissie: het Nautisch centrum doet het allemaal. Mayella: ‘Zoveel verschillende taken maakt het leuk! Het kan hier met 1 belletje van 0 naar 100 gaan.’

‘Hectiek: ik hou daar wel van’

‘Bij incidenten en calamiteiten moet ik zo snel mogelijk een beeld krijgen van wat er speelt. Wij zijn in deze regio hét informatiepunt voor alle betrokken partijen, zoals onze officieren van dienst en mobiel verkeersleiders, de crisisorganisatie, Maas-expertise en hulpdiensten van de veiligheidsregio’s. Maar ook de scheepvaart en aannemers. Wij zorgen dat iedereen actuele informatie heeft en betrekken partijen actief. Zij zijn ook onze informatiebron. Dus dat is héél veel bellen.’

‘Peilbeheer is meestal een wat rustigere taak, maar minstens zo leuk.’ Mayella ontvangt meerdere keren op een dag de verwachtingen en afvoerdata. ‘Bij hoogwater ben je continu aan het rekenen. Wanneer is het water hier? Moeten we de stuwen strijken (openzetten) zodat het water weg kan en de Maas niet overstroomt? En zo ja, wanneer?'

'Daar komt bij: sommige stuwen zijn op afstand bestuurbaar, maar bij sommige moet je de schuiven er met een kraan uithijsen. Onder tijdsdruk. Dan kan peilbeheer óók opeens best hectisch zijn. Ik hou daar wel van.’

Altijd open

Omdat het nautisch centrum altijd open is, zijn ze ook de Meldkamer Water namens het waterschap. Burgers, bedrijven en de veiligheidsregio kunnen meldingen doen van problemen op of langs het water. Om diezelfde reden zijn ze ook hoofdwaarschuwingspost voor de internationale Maascommissie.

Mayella: ‘Gebeurt er iets op de Maas in België, Frankrijk of Duitsland, dan bellen ze ons. Bij bijvoorbeeld een verontreiniging kunnen wij tijdig de drinkwaterbedrijven informeren.’

Mensenwerk

Terwijl Mayella de een na de andere melding afhandelt, bedienen haar collega’s de objecten. Operator Tommy Akkerman bedient vandaag sluis Born. Met 3 kolken, met verschillende afmetingen en diepgang, 11 meter ‘verval’ (hoogteverschil van het water) en 16 schermen om alles te volgen hoeft Tommy zich niet te vervelen.

Tommy: ‘Dit is echt mensenwerk, letterlijk maatwerk. Als een schip zich meldt wijs ik ze naar de juiste kolk, wat past, check of de situatie veilig is en open dan de deuren.’ In ongeveer 12 minuten is het waterniveau in de kolk gelijk aan de andere kant. Een schip vaart de sluis binnen.

Tommy concentreert zich op een close-up-scherm: ‘Zo’n deur is 6 ton staal. Daar wil ik niets of niemand tussen hebben.’ Senior operator Jordy Swelsen: ‘Er is weleens kritiek dat we op afstand besturen, maar zelfs als je óp de sluis staat heb je geen beter zicht dan op dit scherm.’ Tommy: ‘Als er iets misgaat, zie ik het meteen en kan ik ingrijpen.’

Sterk in je schoenen

Helaas gaat het weleens mis. Jordy: ‘Wij zien mensen soms zulke ondoordachte, gevaarlijke dingen doen. Je kan 100 lampen en bellen op een brug zetten. Er zijn altijd mensen die ze negeren.’

Daarnaast komt niet elk incident door gedrag. Jordy: ‘Laatst verloor een motorrijder de macht over het stuur. Hij knalde door 2 hekken heen en vloog de Maas in. Wij moesten snel ingrijpen, want anders gaat het reguliere proces gewoon door. Gelukkig kwam hij heelhuids weer boven.’

‘Je doet elke keer je uiterste best voor een goede afloop. Maar dat lukt helaas niet altijd. De noodstop gebruiken veroorzaakt enorm veel overlast voor de scheepvaart, maar het alternatief is dat iemand gewond raakt. Of erger. Als je hier zit is het belangrijk dat je beseft dat je niet al het leed kan voorkomen. En dat je niet altijd iedereen blij kan maken. Anders word je gek.’

15.00 uur: wisseling van de wacht

Tijd vliegt in de Bediencentrale Maasbracht. Om iets over half 3 start het overdrachtsritueel alweer. Collega Rens komt Mayella aflossen. Om 15.00u zit de dienst erop. Mayella: ‘Vandaag was relatief rustig, maar bij deze baan weet je nooit wat de dag brengt.’ Dat blijkt. Want wat Mayella dan nog niet weet, is dat de dag erna een calamiteit bij Stuw Grave zal gebeuren.

07.50 uur: calamiteit stuw Grave

Mayella: ‘Om 10 voor 8 belde de officier van dienst dat er een probleem was bij Stuw Grave.’ Tijdens onderhoudswerkzaamheden aan de jukken bij stuw Grave klapt een juk eruit. Hierdoor ontstaat een groot gat met sterke stroming en daalt het waterpeil. De bouwkuip die er ligt wordt in het gat gezogen. Gelukkig raakt niemand gewond.

Mayella: ‘Binnen 1 uur werd er een crisisbestrijdingsteam opgericht op de centrale, waar ik zelf ook onderdeel van uitmaakte. Gelukkig was meteen duidelijk wat er mis was en konden we ons richten op de oplossing.'

'De sterke stroming bemoeilijkte herstelwerkzaamheden. We stremden meteen de scheepvaart en bogen ons over allerlei vragen: wat betekent dit voor de omgeving? Wie moeten we informeren? Wat kunnen we doen om het waterpeil niet te ver te laten zakken?’

Rijdende trein

‘Deze calamiteit maakte ik van begin tot eind mee. De eerste melding kwam binnen tijdens mijn dienst op vrijdagochtend. Op zaterdagavond werd het gat gedicht. Op zondag konden we tijdens mijn ochtenddienst de laatste maatregelen opheffen. Zo’n calamiteit is als een rijdende trein. De trein rijdt door en ik stap als het ware uit als mijn dienst erop zit. Omdat we elke handeling registreren kan je alles makkelijk overdragen. Bij de volgende dienst stap je weer in.

In de tussentijd, als ik vrij ben, blijf ik zoiets wel volgen. Ik voel me toch betrokken. We zijn een hecht team, dus als collega’s hulp nodig hebben, ben ik bereikbaar. Andersom geldt dat ook. Dat is het mooie van Rijkswaterstaat. Iedereen staat voor elkaar klaar. Het besef achteraf, dat je het samen weer tot een goed einde hebt weten te brengen, is altijd een blij moment.’

Doorgroeien in je werk? Dat kan bij Rijkswaterstaat!

Zo startte Mayella Pols op 1 februari in een nieuwe functie, als Operationeel Nautisch Adviseur. Een leuke, nieuwe uitdaging voor Mayella, waarbij haar kennis en ervaring uit het nautisch centrum natuurlijk goed van pas komt.’