Dag en nacht op het water: ‘Als schippers blij zijn, ben ik dat ook’

Het kanaal Gent-Terneuzen is het meest afgelegen, kortste stukje kanaal van Nederland. Tegelijkertijd ook een van de drukste. Je ziet er zeetankers en binnenvaartschepen die laden en lossen, industrie, maar ook toeristische riviercruises.

Ogen, oren en handen op het water

Marijn: ‘Wij beheren de vaarweg en zorgen samen met de verkeerspost dat, wat er ook gebeurt, de scheepvaart niet in gevaar komt. Nautisch verkeersleiders en operators aan wal bedienen de bruggen en sluizen en beantwoorden vragen van schippers. Bijvoorbeeld over schuttijden of een aanvraag voor verkeersbegeleiding door ons.

Wij houden de verkeerspost op de hoogte van wat wij zien. Anders dan boven de weg, hangen hier namelijk alleen camera’s bij de bruggen en sluizen. Als mobiel verkeersleiders zijn wij de oren, ogen en handen op het water.’

15.00 uur: trossen los!

Om 14.40u komt Marijn op zijn fiets aan bij de ligplaats van de RWS23 in Terneuzen. Hij stapt aan boord en lost de ochtenddienst-collega’s af, die de afgelopen 9 uur paraat stonden. Zodra mobiel verkeersleider in opleiding Michel Oosterling en gezagvoerder Wesley Breen aan boord zijn, is de avonddienst-bemanning compleet. Tijd om de ligplaats te verruilen voor het kanaal. Trossen los!

Michel zit achter het roer. Tijdens het varen is de marifoon geen moment stil. De een na de andere schipper meldt zich voor een ligplaats om te rusten. ‘Hallo, de Capibara hier, hebbie een plekkie voor mij tot morgenavond 7 uur?!’. Het is passen en meten. Marijn checkt de lengte van het schip, zoekt in het logboek een passende vrije plek en wijst de schipper er naartoe. ‘Fijne rust!’

17.00 uur: goed zeemanschap

Terwijl de mannen het kanaal inspecteren op schade of onregelmatigheden passeren gigantische vrachtschepen. Een graafmachine lost kolen uit een aangemeerd binnenvaartschip, dat tegelijkertijd nieuwe brandstof krijgt van een tankschip. Als de RWS23 het tankschip nadert meldt die zich via de marifoon: ‘Hallo RWS23, ik ga 185 kuub stookolie overpompen.’ Marijn lacht: ‘Volgens mij was hij al even bezig. Dit moet ‘ie eigenlijk melden vóórdat ze beginnen. Als er dan iets lekt, weten wij meteen welke maatregelen we moeten nemen.’

Marijn: ‘Sommige schippers denken dat wij alleen maar handhaven en boetes uitdelen. Ik vind het wel jammer als ze ons als de boeman zien. We zijn er juist voor hen. Tuurlijk, als iemand gevaarlijk bezig is, bekeur ik diegene. Voor mij staat goed zeemanschap voorop. Soms is afwijken van de regels juist veiliger: een goed zeeman doet dat dan. Zolang schippers een overtreding kunnen uitleggen, krijgen ze van mij geen boete.’

Als het over goed zeemanschap gaat weten de mannen waar ze het over hebben. Marijn komt uit een binnenvaartfamilie en voer zelf ook. Michel werkte hiervoor ook in de binnenvaart en Wesley als visser. Wesley: ‘Service verlenen aan schippers vind ik juist het leukste van mijn werk. Als de schipper blij is, ben ik dat ook.’

18.38 uur: bovenmaats

Net als iedereen een beetje trek krijgt vraagt de verkeerspost verkeersbegeleiding van een bovenmaatse zeetanker. Bovenmaats betekent groot, heel groot! Maar liefst 229 m lang, 32 m breed en een diepgang van ruim 9 m. Ter vergelijking: de Utrechtse Domtoren is 112 m hoog.

Het is donker, het miezert en het zicht is slecht. Vanuit het donker doemt het gigantische schip op, geassisteerd door 3 sleepboten. Marijn: ‘Zo’n groot schip geeft zuiging. Als je probeert erlangs te varen, kan je de controle over het stuur verliezen. Dus wij houden schepen op veilige afstand.’

19.45 uur: '9 tot 5 is niets voor mij'

Terwijl ze meevaren met de giga-tanker rouleert de bemanning van werkplek om 1 voor 1 hun meegebrachte eten op te eten. Als Marijn achter het stuur zit, kan Michel even koken. Wesley eet achter het bureau en beantwoordt tegelijkertijd ligplaats-aanvragen via de marifoon. Marijn: ‘Als het druk is eet je soms pas om 10 uur. Dat hoort erbij.’

Marijn: ‘Een 9 tot 5 kantoorbaan is niets voor mij. Ik wil buiten werken, op het water! Werken met een dienstrooster vergt privé weliswaar wat planning, maar daar staat tegenover dat ik overdag veel thuis ben en veel tijd met mijn kinderen doorbreng. Als binnenvaartschipper was ik weken van huis.’ Wesley: ‘Toen ik nog viste was ik van zondagavond tot vrijdagavond op zee. Ik vond het fantastisch, maar dat is niet te doen als je kleine kinderen hebt.’

Geen dag hetzelfde

Op het water is geen dag hetzelfde. Marijn: ‘Een dode bultrug, een olielek, aanvaringen, andere incidenten. Wij helpen ook zoeken naar vermiste personen. Vaak gaat het dan om zelfmoord of een ongeluk. Dat is altijd enorm verdrietig, maar uiteindelijk ben ik blij dat ik mijn steentje bij kan dragen voor de nabestaanden.’

Gelukkig lopen de meeste gebeurtenissen goed af. Marijn tegen Wesley: ‘Weet je nog, die losgeraakte tanker?’ Marijn gaat verder: ‘Die lag nog maar aan 1 touwtje vast, helemaal dwars in het kanaal. Wij dat schip bellen. Geen gehoor. Wesley aan boord, overal op de ramen kloppen. Geen reactie. Dus hebben wij die tanker maar naar de kant getrokken en vastgemaakt. Pas toen ontwaakte de schipper uit zijn winterslaap en hebben we hem bijgepraat. Hij schrok zich kapot.’

0.00 uur: einde dienst

Rond half 12 keert de RWS23 terug richting de ligplaats in Terneuzen. De bemanning heeft er 9 uur opzitten. Wat als er nu nog een belletje binnenkomt over een gezonken schip of andere calamiteit? Marijn kijkt naar Wesley: ‘Dan staat hij aan het roer voordat ik de hoorn erop kan leggen.’ Wesley: ‘Daar zijn we voor!’