Technisch geweten van infraprojecten

• Videobestand
  mp4 | 1,68 GB
• Audiobestand
  mp3 | 42,96 MB
• Ondertitelingsbestand
  vtt | 77,1 KB

STILTE (Beeldtitel: Webinar Rijkswaterstaat Technisch geweten van infraprojecten. Een luchtfoto van een sluis in aanbouw. In een studio staan twee mannen achter een desk. De host, Judith de Bruijn, staat in het midden.) Dag, allemaal. Hartelijk welkom bij dit webinar over werken bij Rijkswaterstaat. Werken als technisch adviseur. Ik ben Judith de Bruijn en ik ben in dit webinar de gespreksleider. Als technisch adviseur bij Rijkswaterstaat... draag je verantwoordelijkheid voor een bepaald object. Niet alleen verantwoordelijkheid, maar ook een soort geweten. Daar gaan we vandaag over praten, wat dat inhoudt en interessant maakt... en wat het bijzonder maakt om in die rol bij Rijkswaterstaat te werken. We gaan met twee van deze adviseurs praten. Civiel ingenieurs die bezig zijn met bruggen, viaducten en tunnels. Maar er zijn nog veel meer specialisten werkzaam bij Rijkswaterstaat... op heel andere thema's... maar we duiken vandaag even in dit onderwerp. (Beeldtekst: Agenda 11.00 - 11.45 # 1 Grootse plannen: de onderhoudsopgave #2 Het technisch geweten bij infraprojecten #3 Slimme innovaties bij bruggen en tunnels #4 Groei en toekomst van technisch adviseurs) We gaan praten over wat het vraagt om al die objecten... die Rijkswaterstaat klaar moet maken voor de toekomst... wat daar de rol van is van de technisch adviseur. Dat zal voorbijkomen, maar we gaan het ook hebben over innovaties, techniek... en over de mogelijkheden om te leren en te werken binnen Rijkswaterstaat. Nou, je zag al de twee collega's hier staan. Ik zal ze even voorstellen: Johan de Boon aan de ene kant... Willem Cijsouw aan de andere kant. Willem, even kort ter introductie, jij bent nu trainee. Wat houdt dat in en waarom heb je daarvoor gekozen? (Willem Cijsouw:) Als je trainee bent dan doe je drie keer een andere opdracht... binnen Rijkswaterstaat van een half jaar. En dat kan eigenlijk alles zijn. Je mag zelf kiezen waar je heen gaat. Daardoor kun je heel breed de organisatie leren kennen. Maar ook volg je nog extra opleidingen en cursussen... en zit je samen met een groep andere trainees. We zijn met z'n dertienen in totaal. Je volgt het hele traject, dus je leert de organisatie heel goed kennen... je kunt zelf bepalen waar je het liefst zou willen eindigen... en je leert veel van die opleidingen, maar ook van elkaar. Dat is de reden dat ik ervoor koos. Je bent begonnen met een heel spannend en groots project... bij de Blankenburgverbinding, wat was daarin jouw rol? Het is inderdaad een heel groot project met knooppunten, met een tunnel... technisch enorm complex, daar gaan we het zo nog over hebben. Ik hield me bezig met technisch management en risicomanagement. En in het kort betekent dat dat er heel veel fout kan gaan... maar als je al die risico's goed in de hand houdt, dan gaat het goed... en dan ligt er straks een tunnel met een snelweg. Belangrijk aspect van het werk als technisch adviseur. Johan, jij hebt niet gekozen voor een traineeship maar meteen een baan. Hoe ben je terechtgekomen bij Rijkswaterstaat? Tijdens mijn studie Civiele Techniek aan de TU Delft... was ik student-assistent bij de betonafdeling. En daar deed je verschillende opdrachten namens opdrachtgevers. Dus diverse onderzoeken, en een daarvan was het proefbelasten van een brug. Daar was mijn collega van Rijkswaterstaat werkzaam bij... en die zei toen de opdracht klaar was: Er komt een vacature vrij en ik wil graag dat jij erop solliciteert. Terwijl ik nog vakken moest afronden en nog moest afstuderen... ben ik daarnaast parttime bij Rijkswaterstaat in dienst getreden. (Aldus Johan de Boon.) Op wat voor soort afdeling werk je nu? -Ik werk nu bij Bruggen en Viaducten. Samen met 50 collega's. We zijn op heel diverse aspecten bezig met alle adviesvragen... die er zijn rondom bruggen en viaducten. En dan gaat het deels om uitvoeringsaspecten... maar ook om voorbereiding... en het gaat ten dele ook om 'wat doe je met een bepaald object?' Wat is de levensduur en is die constructief veilig? Ben je ook ergens specialist in? Ik ben specialist op twee vakgebieden, vervanging en renovatie... en op het gebied van innovatie in vezelversterkte kunststoffen. Daarin zien we veel mogelijkheden in de renovatie-opgave. Vezelversterkte kunststof. -Ja. Dus je was bezig met beton... maar gaandeweg ga je over vervangende materialen leren. We hebben veel te maken met bestaande objecten... met traditionele materialen. Bij staal en beton en ook kunststof hoort toepassing in kracht. Ik ben nog steeds betonspecialist... maar kunststof is een van de mogelijke alternatieven bij renovatie. Leuk. Hartstikke goed. Met deze twee mannen gaan wij dit webinar door. Maar we zijn ook nog wel... O, nee. De agenda. Ik ga even laten zien wat we gaan doen. Ik wilde vragen 'wie zijn jullie?' maar dat komt zo. Tot kwart voor 12 vier onderwerpen: die grote opgave van Rijkswaterstaat, wat moet er allemaal gebeuren... en waar zijn technisch adviseurs dan bij nodig? Wat bedoelen we met 'technisch geweten'? Daarmee geven we een beeld van de breedte van het werk. We gaan even inzoomen op innovatie, zoals Johan net al een voorzetje gaf... en tot slot kijken we naar de carrière- of de groeimogelijkheden eigenlijk... in het werken als ingenieur bij Rijkswaterstaat. En dan nu die vraag, gewoon even ter inventarisatie. Ben je nu werkzaam bij een aannemer, zit je bij de overheid... werk je bij een kennisorganisatie of een ingenieursbureau... ben je nog aan het studeren of in de fase daar vlak na... of ben je een overig soort persoon? Er zijn wat huishoudelijke mededelingen, we komen straks op de uitslag terug. We stellen jullie nu een vraag... maar we vinden het ook leuk als je Willem en Johan bestookt met vragen. Daarvoor kun je de 'stel een vraag'-box rechtsonder in beeld gebruiken. Je kunt dit webinar terugkijken... en doorsturen naar mensen voor wie je denkt dat het interessant is. En als je nu denkt: ik wil daar nog meer over weten... dan ben je altijd welkom om een virtuele kop koffie te drinken... met een van die technisch adviseurs binnen de organisatie. En aan het eind van het webinar zal ik vertellen hoe je dat kunt doen. Goed, wie hebben wij in huis? Bij wat voor soort organisatie ben je werkzaam? Ik heb de antwoorden nog niet binnen. Daar zit een klein beetje vertraging in. Maar die zal ik zo zeker aan jullie geven als ik hem zie. (Een foto van een waterkering. Beeldtekst: Blok# 1 Grootse plannen: een 'make over' voor assets op leeftijd.) Dan gaan wij naar het eerste blok toe. Grootse plannen: een 'make over' voor assets op leeftijd. Willem, wat staat er op stapel de komende jaren? Na de Tweede Wereldoorlog, in de jaren 50 en 60... is er heel veel gebouwd in Nederland. Er zijn heel veel snelwegen en viaducten en bruggen bij gekomen. En die komen nu langzamerhand aan het einde van hun technische levensduur. Dus daar moeten we wat mee. Moeten we ze gaan vervangen of renoveren? Dat is een enorme opgave. Alleen al de komende tien jaar, tot 2030, zijn dat al 80 projecten. En ook daarna gaat het nog door, dus het is heel veel werk. Heel veel technische keuzes die je moet gaan maken. Maar ook bijvoorbeeld: hoe ga je de overlast beperken... hoe pak je die projecten het slimste aan? Als er meerdere dingen bij elkaar zitten is het handig om meerdere objecten... in één project samen te renoveren bijvoorbeeld. Maar ook: kun je die innovaties toepassen? Wat is technisch het slimst om te doen? Dus ja, er is van alles te doen. Een enorme berg. -Ja, precies. Welk stukje daarvan ben jij mee bezig? -Ik ben op dit moment met name bezig... met technische adviezen voor bepaalde bruggen en viaducten. Zo ben ik betrokken bij projecten als 'de snelweg wordt verbreed... en er zitten objecten in die vervangen of gerenoveerd moeten worden.' Je gaat voor de constructieve veiligheid van de objecten... maar daarbij realiseer je je dat de keuze die je maakt per object... ook heel veel impact gaat hebben op je overige netwerk. Je kan, zoals Willem aangeeft, per object kijken... maar bij een nieuw traject heb je impact op het andere kunstwerk in je netwerk. Die is heel groot, want je sluit een deel af voor de komende jaren. Mensen moeten gaan omrijden, waardoor andere objecten zwaarder belast worden. En in die keuze tussen vervangen of renoveren... daar zit mijn expertise met name in. Daarin maak je vaak de keuze op basis van duurzaamheid. We hebben doelen gekregen dat we over 30 jaar CO2-neutraal willen bouwen. Maar als wij een kunstwerk renoveren is dat technisch voor 30 jaar. Wat daarin gebeurt is dus dat we nu al rekening moeten houden... met de toekomst over 30 jaar. Omdat we onze belofte hebben voor duurzaam bouwen. Dat is wel moeilijk tegenwoordig, want de toekomst over 30 jaar... Dat is ontzettend moeilijk, je moet met heel veel aspecten rekening houden. Dat is onder andere de transportsector, die heel veel gebruikmaakt. Ook in de transportsector moet een CO2-reductie plaatsvinden. Dat zouden zij het beste kunnen doen door meer gewicht toe te passen... want dat zijn minder ritten... maar ook met andere brandstoffen, zoals waterstof. Daardoor wordt het gewicht van de transporten veel zwaarder. Dat betekent dat of onze objecten sneller oud worden... want ze worden zwaarder belast dan berekend... of je moet de keuze maken om robuuster te bouwen... zodat de transportsector daarin mee kan gaan. Dus het is continu een keuze voor de lange termijn. Gaan we voor duurzaamheid, dus heel veel kunstwerken behouden? Maar dan heeft de transportsector daar mogelijk hinder van. Dus het blijft een samenwerking tussen alle partijen... Met wat voor partijen heb jij dan contact? Je noemt nu de transportsector, maar heb je daar ook contact mee? Het zijn met name mijn collega's die daar gesprekken mee voeren... maar zeker met andere overheidsinstellingen... maar ook met universiteiten en TNO om gedegen onderzoek te doen... naar 'wat gebeurt er op ons netwerk?' Zo zien we dat we nog steeds de keuze maken om onze objecten te verbreden... omdat, ondanks de tijd waarin we leven, de mobiliteitsvraag blijft toenemen. Dus vaak wordt de keuze gemaakt om trajecten te verbreden. En dan is de vraag: moet je een object volledig vervangen... of kun je hem verbreden en renoveren? Het is wel leuk om even naar een video te kijken waarin jij de hoofdrol speelt... want die laat mooi die lange termijn van bouwen zien. Alleen kijken we met deze video iets meer terug... maar we kunnen straks nog wel even vooruitkijken. Johan bij de Zeeburgerbrug. Goedemorgen. Ik ben Johan de Boon... technisch specialist betonnen bruggen bij Rijkswaterstaat. Ik neem jullie mee naar de Zeeburgerbrug. (Een pictogram van een oog met daarin: 'Kijk mee' en daaronder: Met technisch adviseur Johan de Boon.) VROLIJKE MUZIEK We staan hier bij het landhoofd van de Zeeburgerbrug. Wat hier interessant aan is, is dat de Amsterdamse oergeul... hier letterlijk onder het landhoofd komt. Wat heeft dit tot gevolgen? Dat het landhoofd blijft zakken in de tijd. Hier is met het ontwerp rekening mee gehouden... door bij het eerstvolgende steunpunt een buigslappe plaat te plaatsen... waardoor je een dubbel scharnier krijgt en het landhoofd rustig kan zakken. En als er schade ontstaat, ontstaat die daar. Het unieke aan werken bij Rijkswaterstaat... is dat je bouwt aan de mooiste bruggen, niet alleen vanbuiten maar ook vanbinnen. Hier zijn we in het middenpunt van de uitbouwburg. Dertig jaar geleden werd hier elke week een moot bijgebouwd. Een moot van 2 meter aan beide kanten om hem stabiel te houden. Dertig jaar geleden ben ik geboren en hebben mijn collega's deze brug gebouwd. Nu is het mijn verantwoordelijkheid dat deze brug toekomstvast blijft. We zijn aan de oostelijke zijde van de Zeeburgerbrug. De uitdaging voor Rijkswaterstaat is het verbreden van de brug... en het behouden van de bestaande, zodat we geen nieuwe hoeven te bouwen. (Tussen verschillende pictogrammen van een oog verschijnt er één met daarin: 'Kijk mee'. Terug in de studio:) Dus zo bouw je voort op het werk van de ingenieurs die voor jou werkten. Ja, wat je daarin ziet is dat 30 jaar geleden... nog voordat ik geboren was, deze brug is ontworpen... en daarbij hebben ze er al rekening mee gehouden dat het landhoofd gaat zakken. Mijn collega waar ik nu nog mee samenwerk heeft ervoor gezorgd... dat dat ook goed gaat in de toekomst, en hij heeft voor de verbreding gezorgd. Dat was een behoorlijk technische uitdaging. En nu werken wij samen en is het mijn verantwoordelijkheid... om te zorgen dat, als er iets gebeurt, ik alles van de brug weet. Dus we zijn ook heel bewust bezig met kennisoverdracht. (Judith de Bruijn:) Leuk. Dus jij hebt dit een beetje overgedragen gekregen. Die gewetensfunctie neem jij nu over. En wat je daarbij ziet, een brug wordt ontworpen voor ongeveer 100 jaar... en de derde generatie collega's is nu bezig met deze brug. Dat is wel heel erg gaaf om er zo bewust mee bezig te zijn. Leuk. Goed, ik heb ondertussen de uitslag van de eerste pollvraag. Veertien procent van de kijkers werkt momenteel bij een aannemer... 31 procent zit ergens bij de overheid... 18 procent bij een kennisorganisatie of ingenieursbureau... 7 procent is student en 31 procent weten we niet precies. Dat zijn de overige. Dank je wel voor het invullen... en voor de eerste vragen die binnenkomen. Ik ga er gelijk maar eentje stellen. Aan Johan: Welke ontwikkeling heb je zelf bij Rijkswaterstaat doorgemaakt? Je werkt er nu vijf jaar, hè? -Ja, ik werk er nu vijf jaar. Dan doel je op de technische ontwikkeling of de kennisontwikkeling? (Hij glimlacht.) Als technicus, dus ja... Of over de persoonlijke ontwikkeling? Nee, wat erg interessant is... tijdens mijn studie was ik al behoorlijk bezig met vezelversterkte kunststoffen... en bij Rijkswaterstaat kreeg ik steeds meer met wet- en regelgeving te maken. Dus je gaat steeds dieper de inhoud in. En met de V&R-opgave die op ons afkomt zijn we samen gaan onderzoeken... is dit mogelijk een slimme oplossing? Maar daar komen we later nog op terug. Een andere ontwikkeling die ik heb gehad is... toen ik binnenkwam was het aardbevingsonderzoek in volle gang... en daar heb ik best veel kennisontwikkeling opgedaan... en daar hebben we ook regelgeving voor onze bruggen voor gemaakt. Heb je het dan over normen? -Ja, over normen en richtlijnen. Omdat er nu in het noorden gebouwd wordt moesten we daar rekening mee houden. Het is heel gaaf om daar per onderwerp... Je bent eerst breed en dan ga je helemaal de diepte in en er weer uit... en dan kun je hem weer breed vertalen naar je collega's of andere partijen. (Judith richt zich tot Willem.) Hoe lang werk jij nu als trainee bij Rijkswaterstaat? Acht maanden. Kun je dat werken noemen of is het meer een stage? (Willem Cijscouw:) Nee, het is zeker wel werk. Ik doe gewoon hetzelfde als mijn collega's. En ook merk je dat je ook zo wordt gezien... maar ook dat je in alles wordt meegenomen... en dat ze net zo goed zeggen: Hier is jouw ding, ga het maar doen. En als het nodig is kan ik natuurlijk bij ze aankloppen. Maar je krijgt dus snel vertrouwen om aan de slag te gaan. Dat is wel mooi. Er is nog een vraag over de manier van werken. Werken jullie alleen of in een team, gezien het grote aantal kunstwerken? (Ze kijkt vragend naar Willem en Johan) Altijd als team denk ik, hè? Ja, elk project heeft een projectteam met verschillende rollen... maar dat doe je nooit alleen. -En de rollen zijn? Je hebt technisch managers, technisch adviseurs... maar elk project gaat ook over geld en over een omgeving... dus je hebt ook mensen die daarmee bezig zijn. Inkoop, contractmanagement, die aspecten, daar werk je mee samen. Maar jij bent niet jarenlang bezig met één brug. Vertel maar, hoe zit het bij jou? -Het is heel erg divers. Je hebt inderdaad projecten waar je wel voor lange termijn op zit... maar je hebt ook adviesvragen waar je acuut wat van moet vinden... of een ontwikkeling waar je je op aan het voorbereiden bent. Wat is dan zo'n ontwikkeling? Een van die ontwikkelingen is de V&R-opgave die op ons afkomt. Hoe kunnen we daar slim mee omgaan? Kunnen we daar met slimme oplossingen komen om bruggen te behouden... zodat we voor lange termijn de brug kunnen behouden... zonder dat het te veel energie en geld kost en weinig hinder oplevert. Dat is een flinke puzzel, hè? -Wat je vaak ziet, is inderdaad... Wij gaan over de veiligheid van de brug en dan moet je met je collega's sparren. Maar je moet het ook altijd samen doen. De vraag was 'hoe werk je samen?' Als je zo'n belangrijke beslissing maakt over een object, doe je dat nooit alleen. Dat doe je altijd samen. Maar als je op een project zit, zit je met verschillende type managers... en op jouw afdeling zit je juist iets meer met andere technisch specialisten. En dat is net een beetje een accentverschil... waar je dan aan het werk bent binnen Rijkswaterstaat. Ik kan nog één vraag doen. Daniëlle wil graag weten: Hoe meten jullie in welke staat een object is? Hoe weet je dat die brug moet worden gerenoveerd of vervangen? (Judith kijkt vragend.) Of is dat gewoon standaard als hij 50 jaar oud is? Nee, zeker niet. Maar daar ben jij veel mee bezig, denk ik. Je hebt een inspectie- en onderhoudsregime... bij elke brug die je bouwt. Dus we inspecteren regelmatig, dan neem je waar. En de Zeeburgerbrug is hierbij heel interessant. Daarvan wisten we dat het landhoofd ging zakken... dus we wisten dat op de buigslappe plaat eventueel scheurvorming kon ontstaan... maar daardoor was de rest van de burg ten alle tijden veilig. Daar wordt met de inspectie extra rekening mee gehouden. Dus hij wordt gemonitord om het goed in de gaten te hebben. En wat je tegenwoordig ziet, is dat we steeds meer digitaal gaan... om te zien: wat doet het object, is hij veilig en wanneer moeten we handelen? En dat handelen kan betekenen: naar de locatie gaan om te inspecteren... nogmaals toetsen of hij veilig is en voldoet... en eventueel kleine reparaties toepassen. Worden er bij nieuwe projecten meer sensoren ingebouwd bijvoorbeeld... zodat je de kwaliteit van materialen ook op afstand kan meten? (Ze kijkt Willem aan.) Ingebouwd niet echt, maar het verschilt per project. Maar dat meten gebeurt wel zeker. Maar dat is vaker als we een bestaand iets hebben en willen kijken... hoe goed het nog is en wat de fitheid van het object is. Misschien een gekke manier om erover te praten... maar als je die sensoren erop gaat zitten, dan ga je daar naar kijken. Hoe ver zakt hij door, zijn er scheurtjes? En op basis daarvan kun je heel veel zeggen... over de stijfheid en de kwaliteit van de constructie... en wat we ermee moeten doen. (Johan:) Dus, ja. -Het leuke hieraan is... is dat je ziet bij steeds meer nieuwere bruggen... We doen al jarenlang bij de bruggen deformatiemetingen. Wat zakt de brug, wat vervormt hij in de tijd? Maar je ziet dat we steeds meer naar digitaal gaan... en met monitoring steeds meer te weten komen over de brug. Het gaat preciezer. Niet 'het bestaat zo lang, laten we maar vervangen.' Je kijkt heel precies op welk moment welk gedeelte aangepakt moet worden. En dan ook nog met de blik op de toekomst, dat is een mooie puzzel. Dank je wel voor jullie vragen. Ik heb er nog een paar. Sommige gooi ik er wat later in omdat ze passen bij de volgende onderwerpen. Maar blijf ze onze kant op laten komen. (Een foto van een brug. Beeldtekst: Blok#2 Het technisch geweten bij infraprojecten) Goed, blok 2: Het technisch geweten bij infraprojecten. We zeiden al dat we het daarover zouden hebben. Laten we even afstemmen wat dat is. Willem, wat is het technisch geweten zijn? Ja, je bent technisch adviseur en het begint voor jou bij de techniek... en je bent bezig met technische oplossingen... waar we het net al over hadden... maar het mooie is dat je ook bezig bent met de consequenties... van al die technische keuzes. Dus als je ervoor kiest iets te renoveren dat je dan ook die hinder hebt... en ook al die gevolgen voor objecten en infrastructuur in de buurt. En je bent de eigenaar van die constructie en van de infrastructuur... dus je hebt eigenaarschap en je denkt als eigenaar. Dat betekent dat je aan de techniek denkt, maar ook aan dingen eromheen... en aan de gevolgen van de techniek. Je kiest niet per se alleen voor de beste technische oplossing. Nee, je wil ook hinder zoveel mogelijk beperken voor de omgeving... je wil bijvoorbeeld... Sowieso moet je altijd zo veilig mogelijk bouwen. Je bent bezig met duurzaamheid. En die maatschappelijke context maakt ons werk uniek... ten opzichte van andere organisaties. En ik vind het heel erg leuk. -Ja, ik zie het aan je. We hebben ook een schemaatje... wat duidelijk maakt hoe dat gaat in de praktijk via deze cyclus. De cyclus is iets minder zichtbaar, maar het is wel een cirkel. (Beeldtekst: technisch geweten in de praktijk. Daaronder staat een V-model: een V met daarin de woorden beheer, ontwerp, bouw, onderhoud. De V wordt doorkruist door een cyclus diagram, met daarin de tekst: technisch geweten. De cyclus verbind 4 stadiums: plan, do, act, check. Het 'do' staat boven de V.) De Plan Do Check Act, vast bekend bij velen van jullie. Kun jij vertellen, Johan, hoe je dat doorloopt als technisch adviseur? Wat er zo leuk aan is, is dat je onthoudt dat je een maatschappelijke functie hebt. Je gaat altijd over de bereikbaarheid van Nederland. Dus per object maak je een keuze die impact heeft op je netwerk. Als we een brug nieuw bouwen... heb je standaard een beheersfase, ontwerp-, bouw- en onderhoudsfase... en die kun je neerzetten in een grote cirkel... van planfase, uitvoering, controle, naar die controle handelen. Maar je kan hem ook kleiner maken, omdat je per fase impact wil hebben. Omdat Rijkswaterstaat overal bij betrokken is... ben je overal continu die fases aan het herhalen. Bijvoorbeeld bij het ontwerpen maak je een plan... aan de hand van de richtlijnen die bekend zijn. Je maakt een ontwerp en aan de hand daarvan ga je naar de bouwfase toe... maar er zit telkens ook die controle en het handelen in. Mensen hebben weleens een vooroordeel dat we alleen maar checken. Maar dat is het juist niet, want je moet durven handelen als er iets niet klopt. En daarom is er het van tevoren heel goed aanwezig zijn van de plannen... het uitvoeren, maar ook altijd controle houden en durven handelen. Daarom noemen we onszelf het technisch geweten. (Aldus Johan de Boon. Judith de Bruijn:) Dank u wel. Willem, jij hebt aan de Blankenburgverbinding gewerkt. Je hebt een paar beelden meegenomen die laten zien waar we het over hebben. Misschien is het wel leuk om die gewetensfunctie... aan de hand van dit voorbeeld te laten zien. (Een luchtfoto van de Blankenburgverbinding in aanbouw.) Neem ons even mee naar wat we op dit plaatje zien. Hier zie je het project, de Blankenburgverbinding... en specifiek de noordoever van de tunnel. Je ziet hier heel grote bouwdokken, heel diepe bouwputten zijn dat. Wat wij doen met risicobeheersing is aan de hand van de risico's... kiezen we dingen uit waar we extra naar gaan kijken. Daar doen we waarnemingen op. Bijvoorbeeld in zo'n bouwput, dit is ongeveer 15 meter diep... maar we gaan nog twee keer zo diep, dus alles is enorm. Maar daardoor ga je ook echt de grenzen van technische kunde... wat er technisch mogelijk is, ga je opzoeken. Dus je moet kijken of het nog goed gaat. -Wat is hier dan zo'n grens? Op dit moment staat dit allemaal onder water... en onderin zie je de betonnen stempels van de bouwput... en tussen die stempels wordt er nat ontgraven. Je moet zorgen dat die stempels niet geraakt worden. Dus dan ga je van tevoren samen met de aannemer denken... hoe doen we dat het beste en het meest veilig? En dan ga je vervolgens kijken doen we het ook zo en gaat het goed? Die Plan Do Check Act-cyclus loop je eigenlijk de hele tijd door. En wat betreft die technische complexiteit... als straks hier ontgraven is, gaan we gewapend onderwaterbeton storten. Vaak is onderwaterbeton niet eens gewapend. Hier wel, dat maakt het al moeilijker, maar ook gaver natuurlijk. Maar ook qua afmetingen en krachten die er straks op komen... ga je echt de grenzen van wat gewapend beton aankan opzoeken. Dus dat is superleuk. Ik zie hier nog een derde beeld dat je meegenomen hebt. In dit geval niet van het tunnelgedeelte maar van een viaduct. Ook met wapeningen. Waar moet je hier op letten? Als jij dit zo ziet, denk je: dan zou ik daar even naar kijken. Hier ga je nog wat meer in detail, en hier doen we ook waarnemingen op. Je ziet enorm veel wapening. Dit is een viaduct. Je hebt hier straks niet alleen de wapeningen die je nu ziet... maar ook nog voorspanning. Dus er zit heel veel staal in, dat wordt allemaal gestort... en dan gaan we kijken of dat wapeningstaal goed wordt neergelegd. Wordt de constructie gebouwd zoals hij gebouwd moet worden? Als er een staafje niet goed zit... of als de dekking van het beton te laag is... dan is het misschien niet direct nu een probleem... maar over 30 jaar kan er roest ontstaan en betonrot... en dat wil je natuurlijk niet, dus daar gaan we specifiek naar kijken. Jij kijkt ook naar zo'n plaatje vanuit het idee... wat kom ik hier tegen over 30 jaar? En waar zou jij dan naar kijken? -Willem gaf het net ook al aan... (Johan:) wat hier met name tof is om te zien en belangrijk is om te zien... is dat je nu al goed oplet dat het zo wordt gebouwd als het ontworpen is. En inderdaad: zijn er voldoende wapeningstaven... zitten ze niet te dicht op elkaar, is de dekking goed? Ik zie dat knikje, dat ziet er wel heel tof opgelost uit. Maar het belangrijke is dat je hier al heel erg scherp bent. Want als nu de staven verkeerd liggen heb je niet een constructief gevaar... maar in de toekomst kun je roestvorming krijgen... waardoor het over 30 jaar, 60 jaar, 80 jaar mogelijk wel verzwakt. Dat heeft dan niet direct constructieve gevolgen, maar wel qua duurzaamheid. Heb jij ooit gevoeld, Willem... 'jeetje, ik krijg hier zo'n rol in een miljardenproject en ik ben net bezig.' Hoe voelt dat, om met zulke dure dingen bezig te zijn? Met zoveel geld? -Ja, soms een beetje wennen of zo. Maar tegelijkertijd sta je daar dan even bij stil... (Willem:) maar je moet ook gewoon door en er niet te lang bij stilstaan. Want je moet gewoon je werk doen. En ons werk is dat we hier wat van moeten vinden... dus je zou je werk niet goed doen als je over dat soort dingen gaat twijfelen. En in de dagelijkse praktijk ben je met je collega's met techniek bezig. Daar richt je je gewoon op. Ik heb nog een leuke aanvulling van een van de kijkers... als het gaat over de Act-fase, van Hendri: 'Niet alleen zeggen dat het niet goed is, maar ook een voorstel doen... hoe het wel goed kan komen.' Dat hoort voor hem bij Act. Nee, absoluut. Dat had ik net nog niet benoemd... maar als je bij zo'n project zit, bij technisch management... dan ga je elke keer als er wat moet gebeuren... ga je samen met de markt zitten en kijken en bedenken... En dan hebben ze niet het idee 'we worden weer op onze vingers getikt'? Is het welkom? -Ja, zeker. Maar dat merk je al in de ontwerpfase. Zeker met zulke complexe objecten, dan heb je elkaar gewoon nodig. Zij hebben daar de expertise, zij zoomen helemaal in op uitvoering. Wij hebben de expertise op hoe komt het eruit te zien... en wat gebeurt er over 30, 40, 50 jaar met zo'n object? Het is niet alleen op de vingers tikken, je zoekt samen naar een oplossing. Je doet het samen. -Ja, heel goed. Bedankt. Leuke vragen. We hebben nog een vraag aan jullie, een pollvraag zogezegd. Even een stelling die we erin willen gooien, en dat is de volgende: Technische innovaties kun je het beste toepassen bij bestaande infra. Innovaties kun je het beste bij bestaande infra toepassen. Als je het ermee eens bent, zeg je: Ja, dan kunnen we ze langer behouden. Nee, ik ben het niet eens... want er is veel minder vernieuwing mogelijk bij een bestaand object. Zo gaan we in op de uitslag, maar Willem, wat zou jij antwoorden? Ik ben het hier wel mee eens, want juist bij bestaande infra... zeker als je een iets kleiner projectje pakt... dan is dat de plek om iets nieuws te gaan doen... want dan kun je kijken om iets bijzonders te gaan doen... en te kijken 'werkt het?' Omdat het alternatief anders misschien alsnog vervangen is. Dit is een veel duurzamere manier om ermee om te gaan. En bij die bestaande infra is het misschien ook wat minder risicovol. Dus daar ga je altijd beginnen met innovaties. Het is echt fiftyfifty. (Ze glimlacht.) Dat vind ik leuk, want je kunt inderdaad... O, nee. Nee, ik heb een refresh button ingedrukt. Tachtig-twintig. Tachtig is het eens, twintig is het niet eens. Maar vertel eens aan die twintig waarom jij denkt dat het niet klopt. Het is inderdaad best wel dubbel. Je kunt zeggen: Ik ben het ermee eens, want dan kun je een brug behouden. Met slimme oplossingen kunnen we een zwaar dek vervangen door iets lichts... waardoor de constructie weer voldoet aan deze tijd. Maar je kunt ook zeggen: Als ik dat hele object vervang... dan ben ik robuuster voor de komende jaren. En dan kun je ook al rekening houden met de transportsector. Zoals we al zeiden: je maakt een duurzaamheids- en hinderafweging... maar je wil ook rekening houden met de toekomst. Daar zou je met een nieuwe brug mogelijk meer ruimte in kunnen hebben. Oké, dank je wel voor het toelichten van dat andere aspect. En jullie bedankt voor je antwoord op deze vraag. We gaan zo wat beter kijken naar die innovaties. Nog één vraagje voor jullie tussendoor. Misschien voor jou, Willem: 'Hoeveel procent van je werktijd ben je ongeveer in het veld?' wil Frido weten. (Willem:) Ja, zeker een goeie. -Hoe vaak sta je in die bouwput? Met corona is het wel een stuk lastiger natuurlijk. Het ligt een beetje aan wat je doet, maar sowieso loop je er elke week rond. Als je bij het projectmanagement zit, dan is het een stuk minder. Maar bij de Blankenburgverbinding heb je ook technisch adviseurs... die al die waarnemingen uitvoeren, die zijn er meerdere keren per week. Dus het is ook afhankelijk van je eigen voorkeur in welke rol je komt. Dus als je dat belangrijk vindt, is het ook belangrijk dat je met die blik kijkt... naar wat er te doen is, en die mogelijkheid is er. Maar inderdaad, nu met corona, hoe doe je dan dat soort dingen? (Johan:) Je hebt bepaalde collega's die wel continu op het werk aanwezig zijn... maar met corona rekening moeten houden door afstand te houden. Maar je moet ook zeker zijn dat de constructie die je bouwt veilig is... en prima gebouwd wordt. Technisch gezien worden de inspecties nog steeds uitgevoerd. We krijgen inspectierapporten en dan maak je een beslissing: ga je rekenen of zeg je: Het is veilig. Maar soms moet je naar het object toe en dat is inderdaad behoorlijk lastig. Want je hebt ook een voorwaarde dat je altijd met z'n tweeën gaat... want je wil veilig de brug uit kunnen gaan. Dus dat blijft een spannend veld. -Ja, dat is even puzzelen. Maar het gebeurt nog wel? -Zeker. Anders zou het stilliggen, hè? -Precies. Het moet gewoon, klaar. Bedankt voor de vragen. We gaan naar de... Het is nog opgelopen, nu is 86 procent het eens en 14 procent is het oneens. Laten we gaan kijken naar de innovaties bij de bruggen en tunnels. Daar richten we ons nu even op vanwege de expertise van onze gasten. (Een foto van de betonnen pijlers van een brug. Beeldtekst: blok#3 Innovaties bij betonnen bruggen en tunnels) Misschien leuk om even naar het volgende modelletje te kijken... waarin is weergegeven hoe die innovatie tot stand komt. (Beeldtekst: Kennis en Innovatie Een XY-grafiek. De stijgende X-as geeft de totstandkoming van het product aan. Op de Y-as staan achtereenvolgend de ontwikkelingsfases: innoveren, uniformeren, produceren. Links onder, aan het begin van de product as staat bij de fase innoveren: TU's en Deltares / TNO Verder naar rechts en in het midden van de product as staat boven de fase uniformeren: IB+Bouwers/Markt Bovenaan de product lijn staat boven de fase uniformeren: Eurocodes / Nen Wat lager op de product as, staat uiterst rechts boven de fase produceren: RWS = launching partner Johan de Boon:) Je kan je voorstellen dat Rijkswaterstaat zeer enthousiast is over vernieuwing... want je wil overal snel op de hoogte zijn van de ontwikkelingen die er spelen. Maar we hebben ook verantwoordelijkheid voor onze bruggen en viaducten... waardoor we niet zomaar kunnen gaan innoveren. Je moet eerst volledig vertrouwen hebben in het ontwerp, in het idee. Je wil het toegepast hebben en gemonitord hebben... en dat zijn kleine stapjes waarmee je langzaam naar een grote stap gaat. Maar je wil volledig vertrouwen hebben dat die innovatie werkbaar is. Als er dan een innovatie komt, en dat kan via verschillende aspecten... daar kan de markt mee komen of Rijkswaterstaat... maar ook vaak studenten vanuit de universiteit... die wil je graag testen op of het voldoet. Een interessant voorbeeld is vezelversterkte kunststoffen... waarin wij kijken naar bijvoorbeeld... Neem bijvoorbeeld een stalen boogbrug, daar zit nu een betonnen dek in... en dat is eigenlijk voor deze tijd een te zwaar eigen gewicht... en zou die niet meer voldoen voor deze tijd. Wil je ervoor zorgen dat hij wel weer voldoet... want hij is verder in prima staat... zou je dat zware dek kunnen vervangen door iets lichts. Iets lichts is in dit geval vezelversterkte kunststoffen. We zorgen ervoor dat dat mogelijk is en wat je op dit moment ziet... is dat die samenwerking met universiteiten, met TNO... dat we daar in beproeven 'is het mogelijk?' En daardoor kun je de details die overblijven ook weer op gaan lossen. Zo zijn we op dit moment druk bezig met de verbindingen. (Een foto. Over een snelweg ligt een fietsbrug met daarlangs een spoorweg.) Nog eventjes de praktijk in, want ik zie hier een brug in beeld verschijnen. Wat is hier kunststof aan? -Dit is een brug over de A27... bij Lunetten, en het is een stalen brug, maar met een kunststof dek. Wat hier de reden was om voor kunststof te kiezen... is dat de grond in de middenpijler niet zwaar belast kon worden... omdat er een folieconstructie onder lag. Dus er moest een lichtgewicht constructie komen. In dat geval was kunststof een heel goede oplossing. Wat je daarin vaak ziet, is dat elke ingenieur en adviseur zegt: Pas je materiaal toe waar het het sterkst is. Beton is enorm sterk op druk, staal is sterk op trek... en kunststof is enorm licht, en qua omgeving is dat behoorlijk duurzaam. Op de volgende foto zie je de sluisdeuren in Tilburg. Dat is de grootste vezelversterkte kunststofsluisdeur ter wereld. De reden dat sluisdeuren interessant zijn voor kunststof... is door het lichte gewicht... maar ook door de resistentie tegen doorzouten of tegen de omgeving. En doordat hij lichter is, kan het bewegingswerk kleiner gemaakt worden. Als we bijvoorbeeld sluizen hebben waar je grotere sluisdeuren zou willen... vanwege de verhoogde waterstand, zou kunststof interessant kunnen zijn. En dat is dan tegelijkertijd duurzamer omdat er minder energie nodig is... om ze te openen en je dat element niet hoeft te vervangen, het scharnier. Wat leuk. -En omdat wij degenen zijn... die dit soort projecten... Die projecten zijn van ons, dus dan is het makkelijk voor Rijkswaterstaat... om hier die innovaties toe te passen. Jij bent degene die het initieert. En daarmee kun je ook een voortrekkersrol hebben. Je bent de launching partner, dus er kunnen nieuwe dingen geprobeerd worden. Als jullie het niet doen, wie dan? Ja, precies. Ik heb heel veel vragen. Ik ga door naar het vragenblokje. Maar eerst nog even het toekomstpad, de groei, en je toekomst als adviseur. (Een foto van een brug in aanbouw. Beeldtekst: #4 Groei en toekomst van technisch adviseurs.) Willem, jij zit na de Blankenburgverbinding een periode bij de bestuursstaf. Heel ander werk. Je hebt nog een half jaar... maar heb je al een idee van wat je daarna zou willen... als je traineeship is afgelopen? Ik denk dat ik sowieso wel bij een projectteam wil gaan zitten. Bij de planfase of de uitvoering. Technisch management lijkt me heel leuk. Maar ik twijfel een beetje tussen diep technisch adviseur zijn... of toch iets meer projectmanagement. Maar ik hoef ook eigenlijk niet te kiezen, want je kunt het allebei doen. Dus daar sta ik vrij ontspannen in. -Er ligt een lange weg voor je... met heel veel mogelijkheden. Ja, wat leuk. Even kijken. Heb jij het idee, een vraag van Anita... dat je vanuit je opleiding goed voorbereid was voor de opgave in de praktijk? (Willem:) Goede vraag. Op sommige vlakken wel en op sommige niet. Ik heb Structural Engineering gedaan aan de Faculteit Civiel in Delft. Sommige dingen als betonvakken en zo... Ik heb betonvakken gehad in m'n master, maar ook in m'n bachelor. Juist de basisdingen zijn dan soms een beetje weggezakt. Dan ga je werken en denk je: dat moet ik even opfrissen. Maar dat kan ook. Omdat in de master vakken vaak wat gespecialiseerder zijn. Maar aan de andere kant, dingen als moduleren... en überhaupt gewoon technisch nadenken... en een technisch probleem oplossen en daar niet voor terugdeinzen... dat leer je op de universiteit en dat gebruik je nu altijd eigenlijk. Als het over leren gaat en je ontwikkeling... Hoe leer je bij tijdens je werk? Jij bent nu vijf jaar op weg. Hoe houd je dat op peil? Het is ontzettend leuk, ook om terug te komen op de vraag van net... Je leert op de universiteit of op het hbo... de kennis om het materiaal te snappen en ermee te kunnen rekenen... om gevoel ervoor te krijgen. Als je aan het werk bent, zie je echt wat er gebeurt. En dan zie je met je collega's 'maar dit heeft veel meer impact.' Het heeft veel meer impact op je omgeving... dus je wordt heel bewust van de impact die je hebt met je werkzaamheden. En voor de eigen kennisontwikkeling zijn er diverse congressen... waar we heen gaan, of bijwonen in dit geval... maar ook waar we kennis in delen. Over vezelversterkte kunststof delen we heel erg veel. Maar ook zeker kennis halen, want ieder land heeft een specialisme... waar ze meer ervaring in hebben. Zo kunnen we veel leren van Amerika als het gaat over aardbevingen. Bijvoorbeeld. -Misschien. Wat je inderdaad hebt... Zo heb ik de mogelijkheid gehad, toen het aardbevingsdossier begon... om me daarin te ontwikkelen qua kennisopbouw... en om te helpen met het opstellen van normen en richtlijnen. En daarin leer je inderdaad ook van alle andere omgevingen in de wereld. Alleen merk je dat er in Nederland een heel ander type aardbevingen zijn. Dus dat is ook weer uniek. Dus ook wij delen onze kennis weer die we daarin hebben opgedaan. Er is ook een vraag over die innovatie: Doet Rijkswaterstaat ook zelf onderzoek of wordt dat uitbesteed? En in hoeverre ben je betrokken bij veranderende materialen en constructies? Het gaat denk ik een beetje over... ben je zelf ook betrokken bij die innovaties in de details? Jazeker. Zeer actief zelfs. Wat je hierin ziet... Wij zien vezelversterkte kunststof echt als een kans... in onze vervanging en renovatie-opgave... en daarom zijn we er heel nauw bij betrokken. Je krijgt altijd de vraag 'hoe zit dat?' Want de details zijn vaak het belangrijkst. En dan ga je over verbindingen praten. Op dit moment is dat een onderzoek dat vrij groot wordt ingezet. Hoe ga je iets ouds aan iets nieuws verbinden? Het is niet altijd recht, hoe vind je daar een technische oplossing bij? Je kunt je voorstellen dat er bepaalde krachten op zo'n verbinding gaan komen. Dat wordt helemaal onderzocht. We hebben nu ook een samenwerking met een provincie... die een brug ter beschikking stellen voor een kunststof dekking. Dan gaan we dat gezamenlijk monitoren. Dan delen wij onze kennis daarin. We zijn er heel erg bij betrokken om zoveel mogelijk te leren... zodat we daar in wet- en regelgeving richtlijnen aan kunnen geven. Als je bij zo'n bestuursstaf komt waar jij nu zit... wat geeft dat dan voor andere manier van kijken op technische objecten? Ja, dan zit je veel dichter op de besluitvorming. En ik vind het zelf best wel nuttig om... Het is gewoon superhandig om te weten 'hoe werkt dat nou?' En als je zelf straks op een project zit... als je dan een keer iets nodig hebt, als het over budget gaat of zo... dan kun je daar een goede aanvraag voor doen, dat je goed praat met elkaar. Het is zo'n grote organisatie met veel onderdelen en dat is prima... maar als je er op een paar hebt gezeten kun je beter met elkaar communiceren. Ik denk dat dat straks bij zo'n project echt wel gaat helpen. Ik werk zelf niet bij Rijkswaterstaat... maar ik vind de instelling en de betrokkenheid altijd enorm... en daarom heb ik een leuke laatste vraag voor jullie. Hou je vast. Binnen de bouwwereld wordt nog weleens lacherig gedaan... over de werkethiek van ambtenaren. (Ze glimlacht.) Met andere woorden: is het al vijf uur? Hoe denken jullie daarover? Wat zou je terug willen zeggen? Ik heb ook nog een jaartje in de bouw gewerkt als constructeur... en ik krijg nu een stuk meer mails buiten kantoortijd dan ik toen kreeg. Zeker bij de bestuursstaf, maar ook bij zo'n aanlegproject. Dat is gewoon supervet. Iedereen is loei-enthousiast. We sturen elkaar filmpjes over van alles en nog wat... om elkaar bij te houden over het werk en je ziet gewoon het enthousiasme. Ook als ik aankwam in de keet, om zeven uur was de vroegste er al... en eind van de middag, vijf, zes uur... Nou vijf uur niet, maar zes uur ging de laatste pas weg. Ik moet zeggen ik had het ook een beetje van tevoren... maar er zitten echt technische cracks op zulke projecten... die het al 30 jaar doen en het heel gaaf vinden... en die maken heus wel uren. -Goed zo. Wat hier heel erg leuk aan is... is dat dat past in de beeldvorming dat Rijkswaterstaat alleen controleert. Als dat je beeldvorming is, dan kan ik me dat voorstellen. Maar je bent met zoveel meer bezig. Je bent je heel erg bewust van wat je impact is bij de keuze die je maakt... omdat dat zorgt voor hinder op je netwerk. En omdat je veel breder bezig bent, ben ik het totaal niet eens... met het beeld van een ambtenaar die lekker rustig gaat zitten. Ik denk dat we een duidelijk beeld hebben gekregen, en ik ga nu afronden... dat de werkethiek met name is dat je vanuit die gewetensfunctie... voor het technisch object breder kijkt dan alleen de techniek: naar het gebruik, naar de duurzaamheid... naar de doorstroming, naar al die verschillende partijen waar je mee werkt. En met name naar de toekomst. We hopen dat we jullie een beetje een beeld gegeven hebben... van het werken bij Rijkswaterstaat als technisch adviseur. Er zijn nog veel vragen, we gaan zeker kijken of we daar nog op terugkomen. Maar wat je beter kunt doen als je die vragen hebt... is gewoon eens door gaan praten met een van onze technisch adviseurs. Als je na afloop van dit webinar de enquête invult over hoe je het vond... zit daar ook een knop bij... 'kom koffiedrinken met een van de technische collega's'... om je een beeld te vormen van of dit ook een plek voor jou kan zijn. (Een foto van een snelweg. Op de met gras begroeide geluidswal staat een muur van zonnepannelen. Beeldtekst: www.werkenbij.rws.nl Werk samen met 8.700 collega's aan de toekomst van Nederland) Goed. Je ziet hier www.werkenbij.rws.nl. Daar staan alle events op en de vacatures. Willem en Johan, heel erg bedankt... dat jullie je enthousiasme en je kennis hebben willen delen met iedereen. En misschien zien wij elkaar nog weleens terug bij Rijkswaterstaat. Bedankt voor het kijken. (Het beeld wordt geel met wit. Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuuur en Waterstaat. Beeldtekst: kijk op werkenbij.rijkswatersstaat.nl Een productie van Rijkswaterstaat 2020.) MUZIEK