Maak kennis met Omgevingsmanagement

• Videobestand
  mp4 | 1,53 GB
• Audiobestand
  mp3 | 1,11 MB
• Ondertitelingsbestand
  vtt | 65,08 KB

MARINDA: Welkom bij dit webinar over werken bij Rijkswaterstaat als omgevingsmanager. De titel van onze webinar vandaag is 'Van Vlinder tot Vluchtstrook'. Omdat je als omgevingsmanager belangen bij elkaar moet brengen. Daar gaan we het uitgebreid over hebben. Mijn naam is Marinda Hall en ik ben jullie host van vanochtend. De rol van omgevingsmanager is erg in beweging. Het verandert onder andere door de nieuwe omgevingswet, waarbij de omgeving steeds meer stem krijgt en steeds beter gehoord kan worden. Wij gaan vandaag met twee omgevingsmanagers praten. Beide met een technische achtergrond en een liefde voor het bij elkaar brengen van allerlei belangen. Daarbij in je achterhoofd houdend welke technische en financiële mogelijkheden er zijn. Rijkswaterstaat maakt haar infrastructuur klaar voor de toekomst. Dat is heel gaaf als omgevingsmanager, want jij speelt daar een onmisbare rol bij, omdat je de omgeving daarbij moet betrekken. Heel leuk. In de studio hebben we twee collega's. Zij gaan vertellen over wat ze meemaken als omgevingsmanager, hoe ze er zijn gekomen, welke uitdagingen ze tegenkomen, en de toekomst die ze zien voor omgevingsmanagement bij Rijkswaterstaat. En wat het gewoon zo leuk maakt om voor de organisatie te werken. Carolien Mentink staat naast mij. Fijn dat je er bent. Leuk. En Harm Verbeek. Jij staat hier ook naast mij. Fijn dat jij er bent. -Goedemorgen. MARINDA: Jullie werken in verschillende fases in projecten. Carolien, jij zit in de planuitwerkingsfase. CAROLIEN: De fase: wat gaan we bouwen en hoe passen we dat in de omgeving in. MARINDA: Gaaf. En Harm, jij zit in de uitvoeringsfase van een project. HARM: Midden in het bouwproces. MARINDA: Het is leuk, want we gaan mooie beelden horen. We gaan de diepte in met ze. Heel leuk. Als omgevingsmanager word jij ingeschakeld voorafgaand aan de start van een project. Dat heet de verkennings- of planuitwerkingsfase. Of zoals Harm, in de uitvoeringsfase van een project. Carolien, jij bent recent begonnen bij Rijkswaterstaat. Wij zijn een van de weinige mensen die je live hebt gezien, dus ik ben heel blij dat jij hier bent. Maar hiervoor heb jij ook als omgevingsmanager gewerkt. Kun je vertellen hoe je er bent gekomen? Hoe zit dat? Ja, ik ben echt vanuit de technische hoek dit vak omgevingsmanagement in gerold. Ik heb werktuigbouwkunde gestudeerd. Daarna bedrijfseconomie. Vervolgens gewerkt bij een aannemer op het conditionerende vlak. De coördinatie van kabels en leidingen die verlegd moesten worden voor een wegverbreding. Maar ik dacht wel: waarom duurt het toch zo lang voordat de opdrachtgever 'n contract in de markt zet? Natuurlijk heb ik daar wel een idee bij, maar daaraan meewerken, meeruiken, meeproeven... Dan begrijp je goed hoe die keten opdrachtgever-opdrachtnemer beweegt. Je snapt wat er achter de deuren gebeurt. Destijds heb ik de overstap gemaakt naar ProRail. Onlangs heb ik de overstap naar Rijkswaterstaat gemaakt vanwege privéomstandigheden. En waarom Rijkswaterstaat? Omdat het gaaf is dit werk te doen. Het is een hele grote organisatie waar heel veel kennis en kunde in zit. Het is een van de top-opdrachtgevers op infragebied. Je gaat straks nog wat plaatjes zien. Je werkt aan complexe dingen die Rijkswaterstaat in het areaal beheert. MARINDA: Leuk. Leuk. Harm, jij werkt voor de Nieuwe Sluis Terneuzen. Kun je vertellen hoe jij daar terecht bent gekomen? HARM: Ik werk al langer voor de Vlaams-Nederlandse samenwerking. Ik werk al lang bij Rijkswaterstaat. In die samenwerking doen we projecten. En het bouwen van een nieuwe sluis in Terneuzen is ook 't eerste bouwproject dat Vlaanderen en Nederland samen doen. Ik ben hier in gerold via die Vlaams-Nederlandse samenwerking. Het is een enorm bouwproject. We zijn 'n sluis aan 't bouwen van enorme omvang. Niemand weet het in Nederland. Dat is wel jammer. Zuidwest-Nederland en Europa kent 'm wel. Dat verschil is wel grappig. Er is ooit een item gemaakt over waarom Terneuzen niet in het nieuws komt. HARM: Laten we 't daar niet over hebben. Ik ben op die manier erin gerold. Dus Vlaanderen en Nederland samen. Mijn rol is om dat bij elkaar te houden. Vlaanderen, Nederland, de buurman, de scheepvaart. Dat is mijn rol. MARINDA: Mooi. We gaan even de agenda erbij pakken voor vandaag. We hebben het opgedeeld in verschillende blokken. We beginnen met context over omgevingsmanagement bij Rijkswaterstaat. Daarna kijken we naar: hoe ga je nou eigenlijk met stakeholders om? Hoe zit dat nou in de verschillende fases van projecten? Over beeldvorming en media. Dat is ook nogal belangrijk als omgevingsmanager. En de toekomst en de actualiteiten. Nou, daar gaan we het over hebben. Voordat we echt gaan beginnen, willen wij heel graag weten: wie hebben we nou eigenlijk in huis vandaag? Wij vragen ons af: hoe bekend ben jij met het werk van een omgevingsmanager? Dat vinden wij leuk om te horen. Je kan dat aanklikken in je applicatie waar je mee werkt. Carolien, jij bent werkzaam geweest bij een aannemer en je bent werkzaam bij Rijkswaterstaat sinds kort. Kun jij ons kort uitleggen: hoe zie jij het verschil? Ja, Rijkswaterstaat is van: wat gaan we maken en hoe? En de aannemerszijde is: hoe geven we daar weer invulling aan? Daar is altijd ruimte voor. Wat past het best op deze situatie, deze locatie, in deze omgeving? In samenspraak met de opdrachtgever, opdrachtnemer realiseer je het 'hoe'. MARINDA: Oké. De polluitslag heb ik nog niet helemaal binnen. Dus klik vooral op die poll als je wilt. Even wat huishoudelijke mededelingen voordat we de diepte in gaan. Dit is een interactief webinar. Dat betekent dat je het gesprek kan beïnvloeden met je eigen vragen. Dat kun je doen door 'stel een vraag'-box te gebruiken. Ik krijg dat door en we zullen zoveel mogelijk proberen te beantwoorden. De video van het webinar kun je terugkijken. Je krijgt een mail met informatie daarover. Aan het einde kun je je ook aanmelden voor een kennismaking met een kop koffie erbij. Leuk. Laten we kijken naar de polluitslag. Ik zie dat een kwart al als omgevingsmanager werkt. Dat is leuk. Interessant. Echt collega's van jullie. 42 procent zegt: ik heb wel kennis, maar ik werk in een ander vakgebied. En een derde zegt: ik heb helemaal geen kennis of ervaring met het werk. Daar moeten we rekening mee houden. We hebben een divers publiek. We gaan naar ons eerste blok. Dat gaat over Rijkswaterstaat. Nou, Rijkswaterstaat, 3000 kilometer snelweg. MARINDA: Bijna 3500 kilometer aan kanalen, rivieren, stuwen, vuurtorens. Er zijn ik weet niet hoeveel cijfers over Rijkswaterstaat te vinden. We hebben een gaaf filmpje dat we graag laten zien. OPZWEPENDE MUZIEK Nou, die beelden, daar word ik echt supervrolijk van. Ik vind het zo mooi om te zien. We gaan nog meer plaatjes zien van de grote projecten die we doen. De organisatie is heel breed. We hebben het over deltawerken tot snelwegen. En bij alle aspecten van Rijkswaterstaat is de omgeving van belang. Carolien en Harm, jullie werken dus vanuit de projecten. De focus van vandaag is die brede rol van omgevingsmanager. Zowel nat en droog, zoals we dat noemen bij Rijkswaterstaat. En hoe die rol verandert. Carolien, kun je ons een korte schets geven van de rol van omgevingsmanager? CAROLIEN: Het is 'n uitdaging om ons werk zo kort mogelijk te vertellen. Maar ik ga wel vertellen hoe omgevingsmanagement is ingericht. Het bestaat uit vijf facetten. Stakeholdermanagement met de verschillende stakeholders uit de omgeving. De omwonenden, waar de zorg vaak om het geluid zit. Maar je hebt ook de stakeholder bevoegd gezag, dus gemeenten en provincies, met wie je moet afstemmen. Maar ook onze interne stakeholder. Rijkswaterstaat, beheer en organisatie, de assettak. Wat we realiseren moet ook onderhoudbaar zijn. Met al deze stakeholders gaan we ook communiceren op de participatieladder. Het informeren, meeweten, meedenken en meebeslissen. Met allerlei middelen kan je daarover communiceren. Het derde facet is vastgoed. Gronden waar wij bijvoorbeeld een wegverbreding willen maken... Niet alle gronden zijn eigendom van de overheid. Die moeten verworven worden. Soms particulier... en soms bij 'n gemeente of provincie daar gesprekken over voeren. En ook het stukje hinder hoort erbij. Onlangs was de A12 volledig afgesloten voor werkzaamheden. Dat was korte en heftige hinder maar ook veilig. Veiligheid voorop. Die afweging: kort en heftig, of lang en een beetje hinder voor de omgeving, dat hoort ook tot het omgevingsmanagementvak. Als laatste de conditionerende werkzaamheden. De voorbereidingen zoals 't ondergrondse infra maar ook vergunningen. MARINDA: Wauw. Jij werkt nu specifiek voor de A58. InnovA58. We hebben een plaatje daarvan. Kun je ons aan de hand van 't plaatje meenemen? CAROLIEN: Ja, dat is goed. Ik werk voor het project InnovA58. Een wegverbredingsproject waarbij we tussen Eindhoven, Tilburg en Breda van 2x2 naar 2x3 rijstroken gaan verbreden. Het bijzondere aan dit project is de innovatieopgave die erbij is meegegeven. Wij proberen om innovaties die het lab zijn ontgroeid, maar buiten moeten worden getest aan alle klimaatomstandigheden, en in een veilige situatie, om ze zo rijp en volwassen te maken, zodat ze in wegverbredingen kunnen worden toegepast. Denk daarbij aan asfaltmengsels, circulair wegmeubilair, matrixborden die boven de weg hangen en het onderstel waar ze aan hangen. Om zo duurzame innovaties, samen met de markt, niet alleen van Rijkswaterstaat, ook de innovaties van de aannemer of welke markt dan ook, om die naar een hoger level te brengen. Om zo samen een duurzaam, innovatief infranet in Nederland te realiseren. MARINDA: Mooi. Leuk. Harm, jij zit in de andere fase van een project. Kun je het verschil uitleggen tussen jullie beide rollen? HARM: Het verschil is vooral dat je aan de voorkant afspraken maakt, zoekt wat de oplossingen zijn, en in de realisatie ben je bezig om dat eigenlijk waar te maken. Ik heb beide gedaan. Ik was bij Terneuzen betrokken vanaf 't begin. Vanaf de planuitwerking. Toen hebben we die afspraken gemaakt. Nu houdt de omgeving mij aan de afspraken die we toen gemaakt hebben. Dat moet ik wel waarmaken. CAROLIEN: En heb jij dat traject in 't geheel doorlopen? HARM: Ja. Ik ben al zo'n negen jaar omgevingsmanager bij één project. CAROLIEN: Mooi. MARINDA: Een echte expert ben je dan. HARM: Ja. Je zit wel op één project, dus je moet wel zoeken naar hoe andere projecten 't doen. Dus ik vind het ook heel leuk om hier met Carolien over na te denken. Leuk, leuk. We hebben nu context gehad van werken bij Rijkswaterstaat als omgevingsmanager. We gaan nu naar 't volgende blok: Hoe ga je nou om met betrokken bestuurders, burgers? En Carolien, jij had een goed idee om ons gewoon een Google-plaatje te laten zien en aan de hand daarvan een beetje een inkijkje te geven in hoeveel stakeholders zijn er nou betrokken? Vertel 's. CAROLIEN: Ja, zeker ook gezien de poll, dat niet iedereen werkzaam is in het omgevingsmanagementvak, is het leuk om jullie mee te nemen aan de hand van dit plaatje. Een afbeelding van Google Maps waar je de A12 doorheen ziet lopen. Stel dat we die gaan verhogen, verdiepen, verbreden, whatever. Dan kijken wij: welke stakeholders treffen wij in deze omgeving? Ik loop er graag met jullie doorheen welke stakeholders ik zo al zie. Ik zie twee woonwijken waar de zorg van geluidsoverlast prominent aanwezig is. Ik zie rechts onderin een tuinderij waar het belang is dat er continue levering van warmte is. Mislukte oogst moeten we niet hebben, want dat is hun economisch model. Ik zie rechts bovenin agrarische percelen waar de grondwaterstand van belang is. Stel, je gaat verdiepen en iets met die grondwaterstand doen, dat heeft effect op de omgeving. Ik zie een grote waterpartij dus het Waterschap is ook een prominente stakeholder. Ik zie links bovenin een voetbalstadion met de evenementen. De wedstrijden daar zijn van belang. De bereikbaarheid van zo'n stadion. En ik zie ook nog een blauw vakje met een tram of een trein. Nou ja, de buren, ProRail, die vaak langs de snelwegen gelegen zijn. Daar moet je goed mee afstemmen als je in hun buurt werkt bij een project. Dat zijn er nogal wat. Dit is één plaatje. En je doet het nu even snel. -Ja. Vooral ook niet volledig. Ik zie nu alweer meer. Dit komt er allemaal bij kijken. Bij Rijkswaterstaat is je opdrachtgever uiteindelijk de minister en ik kan me voorstellen dat daar behoorlijk wat politiek... politiek-bestuurlijke gevoeligheid voor nodig is. Kun je ons daarin meenemen? Jazeker. Als Rijkswaterstaat zijn wij een uitvoerende organisatie van het ministerie van IenW. Zowel voor de planuitwerking waar ik werkzaam ben, maar ook de realisatiefase waar Harms project mee bezig is. Ook het beheer en onderhoud van wat er gerealiseerd is. Dat doen we altijd in opdracht van het ministerie van IenW. Zodra je daar iets aan de huidige situatie verandert, dan doet dat wat met de omgeving. Zo zijn wij mensen nou eenmaal. Een verandering is lastig. We hebben niet altijd meteen voor ogen of het plussen of minnen meebrengt. Dus er komen emoties bij kijken en daar speelt de media uiteraard graag op in. En ook soms worden vragen gesteld op politiek niveau. Lokaal, provinciaal of landelijk. Ik zie onze rol als omgevingsmanager echt om met mensen in gesprek te gaan. Of de belangenorganisaties om op te halen waar de zorgen zitten, waar de pijnpunten zitten, maar ook suggesties op te halen. Want soms zijn er gewoon simpele suggesties of moeilijkere suggesties. We kijken naar wat de mogelijkheden zijn om in 't ontwerp aan te passen. Daarbij is 't van belang je in te leven in de stakeholder aan de andere kant. Om echt die zorg te begrijpen en te kijken wat we daarmee kunnen. Het belangrijkste is daarbij verwachtingsmanagement. Wees open, eerlijk en transparant. Ik kom even tussendoor. Ik kom zo bij jou, Harm. We krijgen van Lammert 'n kijkersvraag: Hoeveel vrijheid heb je als omgevingsmanager om zelf afspraken te maken met al die stakeholders? Op persoonlijke titel mag ik uiteraard geen afspraken maken. Dat gaat altijd met de verschillende partijen die erbij betrokken zijn. Bijvoorbeeld, we hebben een damwand als oplossing, omdat we dan minder talud nodig hebben. Dat is veel ruimtegebruik. Door er een damwand te plaatsen hoeven we 'n perceel niet aan te kopen. Die damwand is voor de omgeving mooier als het wat groener is aangekleed met traptreden. Maar vanuit beheer en onderhoud speelt er dan 'n element van: Hoe ga ik dat onderhouden, die tredes, zoals de rijstvelden in Azië. Zo spelen altijd bij één oplossing een heleboel belangen en dat moet afgewogen worden. Dus jij kan niet zeggen: Joh, belangengroep X, ga ik fixen voor je? Ik zou willen dat 't kon af en toe. Waar de een voor is, is de ander tegen. Daar probeer je gezamenlijk 'n oplossing in te vinden. MARINDA: Harm, kun je ons een voorbeeld geven van betrokkenheid bij je project? Terneuzen is een havenstad en de mensen zijn betrokken bij de scheepvaart. Mensen die ook erg geïnteresseerd zijn in 't bouwen van de Nieuwe Sluis. De leukste groep zijn de gidsen van 't Portaal van Vlaanderen. Dat is een vrijwilligersorganisatie, wij zijn 'n samenwerking met ze aangegaan. Wij mogen het bezoekcentrum gebruiken en zij vertellen over ons project. Daar zit een hele goede samenwerking in. Ik ken geen betere vragenstellers. Ze hebben vaak ervaring met scheepvaart en die vragen het hemd van het lijf als ik een bijeenkomst met ze heb om ze te helpen 't verhaal te vertellen. Dat is de gepassioneerde kant. Aan de andere kant heb je ook mensen die gepassioneerd zijn over hun werk. En in dit verband heb ik een deskundige in milieuwetgeving. En ja, wij bouwen dag en nacht voor een deel. We hebben ook 's nachts geluidsoverlast en die man heeft gezegd: Klopt niet, hè? Het klopte wel, maar dat moeten we uitleggen. Hij had last van het achteruitrijden van die vrachtwagens. Die doen: piep, piep, piep. Op een mooie zomerdag heeft iedereen z'n ramen open. Daar moesten we over communiceren met elkaar. MARINDA: Daarnaast was je ook voor milieuaspecten verantwoordelijk. Ik hoorde onder andere mooie verhalen over vlinders. HARM: Ja, de vijfvlek-sint-jansvlinder. Het is ons icoon geworden. Deze kwam voor op het sluizencomplex, in groten getale. Zeeuws-Vlaanderen was de belangrijkste plek voor de vlinder en die leeft op rolklaver. We hebben het bouwterrein nu zodanig dat die wat minder voorkomt. Als het klaar is met de bouw gaan we het sluizencomplex zo inrichten... dat de vlinder weer terug kan komen. Dus ook dat is een opgave. Je bouwt niet alleen, maar je moet aan het eind terugleggen wat er was. MARINDA: Niet alleen vlinders maar ook vogels, een bijzondere kolonie vogels. HARM: In Terneuzen, naast de verkeers- centrale, zit een kolonie visdiefjes. Die foerageren in het Natura 2000-gebied de Westerschelde en ze wonen er net naast. Ze zijn er alleen in de zomer. Zij hebben zelf geen stem. Maar we hebben aan de voorkant, voor wij gingen bouwen, hele gesprekken gehad met de natuurorganisaties. Dat ging over de visdief die moet foerageren. En zochten een oplossing. Wij gaan bouwen en het grondtransport moet daar worden weggebracht. Dat wordt nuttig toegepast in de Westerschelde. Dat verstoort mogelijk die visdiefjes. We zijn aan de voorkant gaan praten en de oplossing bleek uiteindelijk dat we het onderhoud van de haven, wat nu jaarrond vergund was, nu naar de winter trekken. In de periode dat de visdiefjes komen, in het voorjaar, en als de kleintjes opgroeien, in de zomer, wordt er dus geen onderhoud in de Westbuitenhaven gedaan. Op die manier steunen we eigenlijk ook de visdiefjes. CAROLIEN: Dus daarmee ben je ook deze wereld ingedoken. Om te horen wat er speelt en waar de mogelijkheden liggen. En ook de sluis te realiseren. Echt een stuk inlevingsvermogen. HARM: Het is een gesprek van zoeken naar de belangen. En de deskundigheid erbij. Wij hadden een deskundige, een bouwer die het moet uitvoeren, en de belangengroep, de Vogelbescherming, zaten aan tafel, om tot een oplossing te komen. Vervolgens kan je dan, als je tot overeenstemming komt, de vergunningsprocedure met een geruster hart in gaan. MARINDA: Mooi. Wij hebben een kijkersvraag. Daar gaan wij nog geen antwoord op geven. Wij vragen ons af in hoeverre weerstand waardevol is. Ben je er mee eens of oneens? Klik op die poll. Ik kom er zo op terug. Want wij hebben wat mooie kijkersvragen. Waarvoor dank. Verschillende mensen... Even kijken, Lammert heeft dat gevraagd. Erwin ook. Jullie hebben 'n technische achtergrond. Is dat nodig als omgevingsmanager? Ik denk niet dat het per se nodig is, maar je moet wel affiniteit hebben met techniek. Bij veel bijeenkomsten ben je de frontlinie van het project. Dan krijg je vragen. Je moet weten waar het over gaat. Hoe zit het in elkaar? Je moet affiniteit hebben met techniek, maar je hoeft geen techneut te zijn. CAROLIEN: Je doet een project met heel veel specialisme en sommige mensen hebben superveel kennis en ervaring op dat gebied, waar ik niet die diepgang heb. Als ik maar kan verbinden naar de specialist. Dus het is handig, maar niet noodzakelijk. Elleke vraagt: werken jullie altijd in een omgevingsteam? Met een communicatieadviseur, een adviseur omgeving? Of doen jullie 't ook alleen als omgevingsmanager op 'n project? Niet alleen die grote projecten, maar die kleinere. Want het zijn natuurlijk niet allemaal van die giga-projecten. Hoe zit dat? Carolien, mag ik jou dat vragen? Ik doe de planuitwerking. De verkenning is door IenW gedaan met de oplossingsrichting en vervolgens gaan wij dat plan uitwerken als Rijkswaterstaat. In mijn team zitten in het kernteam omgevingadviseurs die op het stakeholdermanagement zitten. Op communicatie heb ik een communicatieadviseur en er zijn nog specialisten aan het werk voor de vergunningen. Zij conditioneren de werkzaamheden. Zo ziet mijn team er nu uit. En hoe zit dat bij jou, Harm? HARM: Ik heb ook een vrij groot team. Het is zo dat de projecten van dusdanige omvang zijn dat je omgevingsteam uit meerdere mensen bestaat. Of ze voegen projecten een beetje bij elkaar, zodat het volume om zo'n team echt op poten te houden ook wel bestaat. Een aantal van mijn deskundigen werken niet fulltime. Soms zijn ze één dag in de week betrokken. Mijn projectjurist spreek ik eens per maand en werkt een dag in de week aan 't project. MARINDA: Leuk. O, ik heb een hele leuke vraag maar die ga ik zometeen stellen. Cliffhanger. Even kijken. Wat heb ik nog meer hier staan? Dit is ook voor nu eventjes. Is er een verschil in de werkzaamheden als omgevingsmanager in de Randstad en de minder stedelijke regio's? Wie wil antwoord geven? Ik denk dat ik daar wel een vergelijk kan maken. Daar is 'n verschil. De bevolkingsdichtheid is groter in de Randstad dan in het zuiden of oosten of het hoge noorden. Dus daar is verschil tussen. Maar als jij iemands persoonlijke eigendommen raakt of dat agrariër is of acht achtertuinen om het eventjes zo te zeggen. Binnenstedelijk is het 'n achtertuin en buiten-stedelijk eerder 'n agrariër. Maar er wordt een stakeholder in zijn emotie geraakt. En of dat er dan heel veel zijn of één, dat maakt niet uit. Je moet met die mensen in gesprek om het zo goed mogelijk in te passen. Ik heb ooit het gesprek gehad over onteigeningen in Terneuzen. We hebben het instrument voorbereid. We hebben 't niet gebruikt. Maar tijdens de voorbereiding zei de jurist: Of je nou één of 100 onteigeningen hebt, het is dezelfde procedure. Maar wat jij net zegt, Carolien. Het klopt. Emotie speelt een enorme rol. Wij hebben een aantal bedrijven moeten opkopen. En mensen hebben daar hun hele leven gewerkt en die moeten weg. En die woonden er zelf. Dus dat gaf heel veel emotie. Die emotie moet je analyseren. Ondertussen moet je je doel vasthouden. MARINDA: Mooi. Dankjewel voor deze uitleg. En dank voor al die vragen. Er is er eentje... Even kijken, Rosalinde. Ik kom bij je terug. Daar gaan we zo op in. Nog eentje dan. Van Rob. Hoe blijf je als omgevingsmanager onafhankelijk van aannemer en opdrachtgever? Kijk ik vooral eventjes naar Harm, want hij zit in de realisatiefase. Ik zeg altijd: Ik fiets van buiten naar binnen. Dat is meer het beeld, hoor. Je bent vooral bezig om signalen in de omgeving, van zowel de gebruikers als de omwonenden, want gebruikers hebben vaak een grotere stem. Om dat mee te nemen en te kijken of je daarmee om kan gaan. Ik heb best veel kritische volgers. Wij hebben maandelijks overleg met de scheepvaart. Dat zijn loodsen, dat zijn binnenvaartschippers, dat zijn de mensen van Rijkswaterstaat die buiten werken. Die weten veel beter hoe het gaat buiten, dan dat ik het weet. Dus dat is eigenlijk je rol. En je moet kijken: welke oplossing past binnen het project en welke oplossing past niet? Eerlijk zijn is daarin heel belangrijk. CAROLIEN: Daarin werk je nauw samen met de aannemer. HARM: Ja, we zitten daar samen. We gaan samen dat gesprek aan. MARINDA: Dank voor de antwoorden. Dank voor de vragen. We komen terug op die poll. Wij maakten als grapje: Straks is 100 procent 'ja'. De vraag was: is weerstand waardevol? Iedereen, jullie en thuis, is het ermee eens. Dat behoeft geen toelichting. -Wil je er kort op reageren? Iemand? Ik wil er één ding over zeggen: Wat ik belangrijk vind aan weerstand is: Het signaal. Het zijn de ogen buiten die je vertellen dat de weg niet geveegd is. Het zijn de ogen buiten die zeggen dat je te veel herrie maakt. Dat zijn de signalen waar je wat mee doet. Dus die weerstand moet je gewoon kanaliseren. MARINDA: Mooi. Dank jullie wel voor dit blok. Wij gaan door naar hoe dat is met de media. De beeldvorming. Harm, jij werkt bij een mega-project. Je hebt drie hele mooie platen voor ons meegenomen. Daar zit vast wat media-aandacht op. Kun je ons kort meenemen? Of kort... Dat is een uitdaging. Ik heb drie plaatjes. Kun jij daar wat over vertellen? Het eerste plaatje gaat over de bouw van de Nieuwe Sluis. Dat is een grote sluis van de omvang van de sluis in Panama. Net een maatje kleiner dan die in Antwerpen geopend is, de Kieldrechtsluis en die in IJmuiden. Maar we zijn wel in samenwerking, in contact, met die grote groepen. We bouwen 'n sluis tussen de Westsluis en de Oostsluis, midden op 't sluizencomplex. Dat is heel complex. Het volgende beeld... Hier zie je een bouwkuip. Wij hebben er twee van. Twee van die bouwkuipen. Die zijn zo groot als een kathedraal. CAROLIEN: Dan voel je je wel klein. HARM: Als je daar beneden staat, dan sta je in 'n bouwkuip van 80 bij 130 meter. En hij is 25 meter diep, dus je staat er echt een beetje verloren. Het volgende beeld geeft dat nog mooier aan. Als je ziet wat voor structuren daarin gebouwd worden. De kuipen zijn droog omdat er heel complex betonwerk in gezet wordt. Dat zijn namelijk waar de deuren straks aansluiten: Het omloopriool waarmee 't water erin en eruit komt en een brugkelder. Dit vraagt natuurlijk ook veel aandacht. De regionale omroep, de regionale krant, besteden vaak aandacht aan dit project. Vandaag ook in de provinciale krant, de PZC en BN DeStem. Foto's van het project die niemand kan zien. Straks loopt er water in en dan kun je er geen rondleiding geven. Jij had het over die sluis. Die zijn even groot als? Wat zei je nou? Even groot als de Panama-sluizen. Het erge is dat wij als burger daar heel weinig van horen. Als je niet rondom Terneuzen woont. Een fantastisch complex. Dus leuk. CAROLIEN: Dit is wat ik aan het begin zei over werken voor Rijkswaterstaat. Dat grote, dat complexe. Een maatschappelijk belang dat je dient. De economie ook. Het is echt mooi om daar je bijdrage aan te leveren. MARINDA: Leuk, leuk. Jij werkt voor de InnovA58. Hoe ben jij omgegaan met beeldvorming? Kun je daarover vertellen? -Jazeker. InnovA zit nog in die planuitwerking. Dus wat gaan we maken en hoe kunnen we dat in de omgeving inpassen? Dat is anders dan Harm, de realisatie, waar de piepjes van de vrachtwagen wellicht hinder en overlast veroorzaken. Maar binnen zo'n planuitwerking heb je natuurlijk je informatiemoment. En probeer je de omgeving mee te nemen in de planuitwerking en de suggesties en zorgen uit de omgeving op te halen. Voor de innovatie zijn we gestart met de aanleg van innovatiestroken. Dat zijn eigenlijk twee opritten naar het tankstation en twee opritten weer naar de snelweg. En daar proberen we nieuwe mengsels van asfalt te testen. Daar wil je echt wel wat ruchtbaarheid aan geven. Bestuurders hebben hard gewerkt om dit mogelijk te maken. Om samen een duurzame, innovatieve wegenbouw neer te zetten. De bouwer wil ook ruchtbaarheid geven aan innovaties, net als Rijkswaterstaat. Dus er zit ook een marketingcomponent aan. Daar hebben we onlangs met de start- handeling een moment van gemaakt. Waar de media bij was, intern en landelijk. Zo proberen we te laten zien waar we mee bezig zijn als Rijkswaterstaat. Mooi. Wij hebben wat kijkersvragen. Dan kom ik bij Rosalinde. Jij geeft eigenlijk al antwoord op de vraag van Rosalinde. Wat vind je nou zo leuk aan jullie werk? En jij noemde het al: grote projecten. Die grote complexe, dat heb ik al twee keer gezegd. Maar wat ik ook heel leuk vind is het werken met mensen. Verbinden, luisteren, ophalen wat er in de omgeving speelt. Want de omwonenden wonen daar al heel lang en wij komen daar. Ik ben niet dagelijks op de Kerkstraat in dorp X. Gewoon horen wat er speelt en hoe we daaraan kunnen bijdragen om de inpassing zo goed mogelijk te maken. MARINDA: En jij vertelde in een voorgesprek dat jij ook voor bewonersavonden gewoon gaat rondfietsen. Je gaat werkelijk rondfietsen om te kijken hoe 't veld erbij staat. Dat je het ook echt heel goed begrijpt. Ik probeer altijd eventjes voor een informatiemoment een rondje door de locatie te maken om even te kijken. Daar staat mais, daar een bloemenwinkel. Een stukje herkenning voor de omgeving, dat ik niet even voorbij kom fietsen. Maar dat ik begrijp in welke omgeving wij opereren. MARINDA: Mooi. Dank je. Harm, een vraag die ik aan jou ga stellen. Dit is een vraag van Dorien: Wat kan er spannend zijn in de functie van omgevingsmanager? Het wordt spannend op twee manieren. Spannend is enerzijds hoe media met een project omgaan. Aan het begin van het project hebben we veel discussie gehad over: Hoeveel kost zo'n project? Klopt dat allemaal wel? Gaan we dat echt doen? Dat is zoeken met media, woordvoering voorbereiden, goed vertellen. En het tweede wat spannend is, is dat gesprek aangaan met die omgeving. Waar iemand zegt: Je doet het niet goed. En hoe ga je dat gesprek aan? Dat is wel een boeiend... Ik ben van nature niet zo bang, dus ik ga dat gesprek wel graag aan. Ik kan me een avond herinneren dat ik 130 man tegenover me had in zo'n tribuneopstelling. Ik sta achter zo'n deskje zoals hier dat verhaal te vertellen. Dan denk je bij jezelf: ja, het moet maar goed gaan. Gelukkig heb ik dan wel wat secondanten bij me die je kan gebruiken. CAROLIEN: Vaak als je 't verhaal verteld, hoe dat tot stand is gekomen, waar je ook in het ontwerp of realisatie staat, Mensen pikken wat dingen op uit sociale media en maken er 'n eigen verhaal van. Maar daar kun je vertellen wat de feiten zijn. Dat zorgt vaak ook al weer voor een ander inzicht. MARINDA: Nog één vraag. Ik vraag me af of die kort beantwoord kan worden. Ruud vraagt: Kun je een voorbeeld geven van weerstand die werd overwonnen? Hoe duurzaam was die overwinning uiteindelijk? Moeilijke vraag. Het verhaal wat ik net vertelde over dat baggerwerk, waar wij met de natuurorganisaties aan de voorkant, dat was gewoon met de Vogelbescherming Nederland en Zeeuws Landschap, gevestigde partijen, maar ook met deskundigen aan tafel. Een collega van mij, een Rijkswaterstater, was eigenlijk de deskundige. De ecoloog die al dat onderzoek gedaan heeft en ook gedeeld had. Door dat op tafel te leggen, overwin je de weerstand, zodat wij samen de oplossing konden verzinnen. Je moet wel 't gesprek aangaan. Dat is spannend. MARINDA: Dank je wel, Ruud. Heel goed, heel goed. Wij gaan door met ons laatste blok. De groei en de toekomst van omgevingsmanagers. Welke ontwikkelingen spelen? Waar gaat het vak naartoe? Zoals ik zei: de omgevingswet komt eraan. En wat is de impact daarvan op de toekomst? Harm, kun jij... Wat vind jij? Hoe zit dat? Het mooie van de omgevingswet is dat 't formaliseert wat we de afgelopen jaren al doen. Het faciliteert eigenlijk het participatietraject. Op die manier proberen we formeel vast te leggen wat we graag doen. Namelijk rekening houden met de omgeving: belanghebbenden, omwonenden en gebruikers. Die moeten een stem krijgen in zo'n proces. CAROLIEN: Zeker. En juist met die omgeving praten. Daarmee probeer ik zo goed mogelijk in te passen in de omgeving voor de tijdelijke situatie tijdens de bouw, maar ook in de eindsituatie. MARINDA: Jullie noemen dit allemaal. Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van een omgevingsmanager? Harm, hoe zie jij dat? We hebben gezegd dat je mensen het verhaal moet kunnen vertellen... Overtuigend kunnen zijn. Affiniteit hebben met de techniek. Ik denk dat 't belangrijk is dat je kan luisteren, dat je kan ontvangen. Want de informatie die de buitenwereld heeft, kan het project verbeteren. Dus op die manier te ontvangen. Wat wij proberen te organiseren... is om die signalen op één plek binnen te krijgen. We hebben één telefoonnummer, we hebben één e-mailadres. Daar kunnen vragen naartoe. Je moet zorgen dat die vragen ook op tijd beantwoord worden. MARINDA: Dat lijkt me geen sinecure binnen zulke complexe projecten, enorme organisatie. Dat is niet niks, dat klinkt makkelijker dan het is. Ja, je hebt het korter gezegd dan dat je het hebt uitgevoerd. Wij hebben zelfs de Nationale ombudsman kunnen overtuigen. MARINDA: Wat gaaf. CAROLIEN: Dat zijn mooie successen. Want als ik het zou kunnen samenvatten: Ik hoor verbinden, overtuigingskracht, affiniteit met techniek... en je in kunnen leven. Harm, het vak ontwikkelt zich telkens. Jij zit al lang in het vak. Je hebt je als mens, als professional, ook ontwikkeld. Kun je ons vertellen: Hoe heb jij je ontwikkeld? Wat heb jij gezien? Wat ik eigenlijk heb moeten ontwikkelen, maar ook wilde doen, is dat inleven. Eigenlijk dat ontvangen. Ik ben nogal een verhalenverteller, dus dat overtuigen zit wel in me. Het gaat er ook om dat die signalen die mensen hebben, dat je in zo'n gesprek, bij 'n wijktafel of op de markt of waar je ook bent, dat je luistert naar welke signalen er zijn en wat kunnen we daarmee? CAROLIEN: We hadden het net over de omgevingswet... Als je met de provincie, gemeente, omgeving, Wandelnet, Fietsersbond in gesprek ben, kijk ook wat hun plannen zijn. En waar kunnen we al samen wat realiseren in het kader van die omgevingswet? Daar hoeven we niet op te wachten. Ik denk dat wij als Rijkswaterstaat daar al wel prominent mee bezig zijn om meekoppelkansen uit de omgeving te integreren. Daarmee mogelijkheden voor de toekomst van gebiedsontwikkeling te realiseren. Vera, jij krijgt de eer van een laatste kijkersvraag voor onze webinar. Wat voor significante bijdrage leveren jullie als omgevingsmanager? En wat komt er als eerste op? En wat maakt die rol van omgevingsmanager onderscheidend? Zal ik 'm nog een keer noemen? Wat voor significante bijdrage leveren jullie? Hoe ziet de organisatie dat? -Rijkswaterstaat? Ja, hoe zie ik als Rijkswaterstaat- collega jouw rol als omgevingsmanager? Binnen Rijkswaterstaat zijn wij met IPM-rollen georganiseerd. Je hebt een stuk technisch management, maar ook plan, studie, contract, projectbeheersing en een projectmanager. En onze rol is om die stem van buiten, die suggesties van buiten, de ideeën van buiten, en niet: 'We gaan een driebaansweg neerplompen. Zo gaat ie liggen. Wij beslissen dat.' Mijn rol is om de technisch manager te overtuigen: hoe kunnen we voor deze zorg 'n technische oplossing bedenken? MARINDA: Tof. Ik hoor dat het vak van omgevingsmanager bij Rijkswaterstaat heel dynamisch is. Je werkt aan dingen die echt het verschil maken in Nederland. Het lijkt mij heel mooi. Ik ben geen omgevingsmanager, dus ik luister graag naar wat jullie doen. Carolien, Harm. Heel hartelijk dank dat jullie hier waren en voor de uitleg. Als je meer wilt weten over de vacatures bij Rijkswaterstaat, dan kun je kijken bij: werkenbijRijkswaterstaat.nl. Daar staan alle events op en alle vacatures vind je daar dus. Nou... Dank jullie wel voor het kijken.